ดอก
 
ผล
    ชื่อวิทยาศาสตร์ :Averrhoa  carambola  L.
    ชื่อวงศ์ :AVERRHOACEAE
    ชื่อสามัญCarambola
   

ชื่อไทย : มะเฟือง

    ชื่ออื่น :ส้มเฟือง
   

นิเวศวิทยา    ถิ่นกำเนิดเอเชียเขตต้อน เป็นพืชเมืองร้อนที่พบได้ทั่วไป ทุกทวีปในเขตร้อนในประเทศไทยพบได้ทั่วทุกภาค


   
   
     

 

การขยายพันธุ์: ้เมล็ด และการตอนกิ่ง  

       
  ลักษณะทั่วไป   เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็ก เมื่อโตเต็มที่สูง 5 - 12 เมตร เรือนยอดกลมหรือรูปไข่ ทรงพุ่มโปร่ง มีกิ่งสั้น ๆ โค้งห้อยย้อยลง เป็นไม้เนื้ออ่อนแกนกลางมีไส้คล้ายฟองน้ำสีแดงอ่อน กิ่งและส่วนที่อ่อนจะมีขนสั้นนุ่มสีเหลืองหรือสีสนิม เมื่อแก่ขึ้นขนนี้จะหายไป  
       

เปลือก  เปลือกเรียบสีน้ำตาลเข้มอมแดง และมีรอยแผลที่เกิดจากการหลุดของใบและกิ่งแก่ปรากฏให้เห็น

 
     
ใบ   ใบเป็นใบประกอบแบบขนนก  ออกสลับ ใบประกอบประกอบด้วยใบย่อย    9 - 11  ใบ  ออกสลับเยื้องกันเล็กน้อย ใบปลายจะเป็นใบเดี่ยวมีขนาดใหญ่กว่า ใบย่อยทุกใบจะทำมุมชี้ไปทางใบปลาย ใบย่อยรูปใบหอกหรือรูปขอบขนานแกมรูปไข่ ปลายใบเรียวเบี้ยวเป็นติ่งแหลม โคนใบมนเบี้ยว ขอบใบเรียบ แผ่นใบสีเขียวเข้มเป็นมันด้านหลังใบสีเข้มกว่าท้องใบ ก้านใบย่อยยาว 0.3 - 0.5 เซนติเมตร โคนก้านใบประกอบบวม ก้านใบมีขนอ่อน ๆ สีน้ำตาลแดงปกคลุม ใบอ่อนสีแดงเข้มหรือสีน้ำตาลแดง  
       
ดอก        ดอกขนาดเล็กสีแดงเข้มหรือสีม่วงอมชมพู มีกลิ่นหอม ออกเป็นช่อแบบช่อกระจะช่อละ 5 - 7 ดอก ช่อดอกสั้นแตกก้านออกมาจากฐานของช่อดอก ออกตามซอกใบของกิ่ง และลำต้น ก้านช่อดอกสีแดงเข้ม มีขนอ่อนปกคลุม ดอกตูมสีแดงเข้มก้านดอกสั้น ดอกบานรูประฆัง กลีบเลี้ยงเชื่อมติดกันสีแดงเข้มหรือสีน้ำตาลแดง กลีบดอก 5 กลีบ สีม่วงหรือม่วงอมชมพูขอบขาวโดนเชื่อมติดกัน กลีบดอกกว้าง 0.2 - 0.3 เซนติเมตร ยาว 0.5 - 0.8 เซนติเมตร บิดม้วนลง ดอกบานเต็มที่กว้าง 2 - 2.5 เซนติเมตร เกสรตัวผู้ 10 อัน แต่มีละอองเกสรเพียง 5 อัน  
       

ผล          ผลเป็นผลเดี่ยวมีเนื้อฉ่ำน้ำรสหวานอมเปรี้ยว รูปไข่หรือทรงกระบอกเป็นกลีบหรือพู 5 พู ตามความยาวของผล เมื่อผ่าผลตามขวางจะเป็นรูป 5 แฉก คล้ายรูปดาวผิวผลเป็นมันเรียบ ผลอ่อนสีเขียวอ่อน ผลสุกสีเหลืองหรือสีส้ม กว้าง 5 - 7 เซนติเมตร ยาว 8 - 12 เซนติเมตร

       

เมล็ด   เมล็ดขนาดเล็กรูปยาวรี กว้าง 0.3 - 0.5 เซนติเมตร ยาว 0.5 - 0.7 เซนติเมตร เปลือกเมล็ดเรียบเป็นมันสีน้ำตาล มีเมือกหุ้ม เมล็ดจะติดอยู่ที่ฐานของพูหรือกลีบแต่ละกลีบ ส่วนมากจะมี 1 - 3 เมล็ดต่อพู

 
       

ประโยชน์ : 
        
- รากมีรสหวานเย็น แก้ปวดหัว ปวดกล้ามเนื้อ ปวดตามข้อ และอาการแน่นหน้าอก
          - เปลือกต้นมีรสฝาดใช้ลดไข้ แก้ท้องเสีย ดับพิษ ดอกมีรสจืดช่วยขับพยาธิแก้ไข้
          - ผลมีรสหวานอมเปรี้ยว รับประทานเป็นผลไม้ ผลสด แก้ไอ แก้คอแห้ง กระหายน้ำ แก้โรคลักปิดลักเปิด แก้ท้องร่วง
          - น้ำคั้นจากผล แก้โรคม้ามโตจากไข้มาลาเรีย ดื่มลดไข้ ขับประจำเดือน
          - เมล็ดบดเป็นผงแก้หืด เสียดท้องและดีซ่าน
          - ใบสดต้มกับน้ำดื่มถอนพิษไข้หวัด รักษาอาการขับเบา แก้ผดผื่นคัน  ห้ามเลือด   ถอนพิษงูและแมงมุมกัด

 

 

 
 

เรียบเรียงและถ่ายภาพ โดย รศ.ชนะ วันหนุน