มนุษย์เห็นความสำคัญของดนตรีมาตั้งแต่โบราณกาล
มีการนำดนตรีเข้าไปประกอบพิธีการตามความเชื่อเกี่ยวกับ ภูติผีปีศาจ ลัทธิทางศาสนา
การทำงาน การร้อง การเต้นรำ เพื่อความสนุกสนานรื่นเริง แม้จะยังไม่สามารถอธิบายคุณค่าของดนตรีได้เป็นข้อสรุปที่ชัดเจนก็ตาม
ยุคอารยธรรมกรีก ได้มีการจัดตั้งโรงเรียนดนตรี (Music School) ในกรุงเอเธนส์ขึ้นเป็นครั้งแรก
สมัยต่อมา อาณาจักรโรมันมีอำนาจ โรงเรียนได้บรรจุวิชาดนตรีไว้ในหลักสูตรการศึกษาศิลปศาสตร์
7 ประการ (Seven Liberial Arts) โดยถือเป็น 1 วิชาในหมวดวิชาขั้นสูง (Quadivium)
(Boven, 1975) และนับตั้งแต่ยุคกลางเป็นต้นมา การศึกษาวิชาการทางดนตรีได้แผ่ขยายออกไปอย่างกว้างขวางทั่วยุโรปตะวันตก
คุณค่าของดนตรีในยุคหลังนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อการศาสนา สุนทรียภาพ และตอบสนองความต้องการการแสดงออกของมนุษย์
ในช่วงต้นคริสตศตวรรษที่
20 ประเทศสหรัฐอเมริกาได้รับรองวิชาดนตรีให้อยู่ในหลักสูตรการศึกษาของชาติ คำว่า
"ดนตรีศึกษา" (Music Education) เป็นคำที่องค์การการศึกษาของอเมริกา
(National Education Association) ตั้งขึ้น เพื่อเน้นความสำคัญของวิชาดนตรีที่จะต้องประกอบอยู่ในหมวดการศึกษาทั่วไป
(General Education) ซึ่งในระยะแรกๆ การเรียนการสอนมุ่งเน้นไปที่เป้าหมาย 2 ประการ
คือ ความสามารถในการอ่านโน้ต และการขับร้อง และต่อมาได้เพิ่มการเรียนดนตรีภาคปฏิบัติ
ความซาบซึ้งทางดนตรี (Music Appreciation) และความเข้าใจในเนื้อหาสาระของดนตรี
(Music Concepts) เข้าไปในจุดประสงค์ของการสอนดนตรี (ธวัชชัย, 2543 : 1-2) คุณค่าของดนตรีสอดคล้องกับจุดมุ่งหมายทางการศึกษา
กล่าวคือ พัฒนาร่างกาย อารมณ์ จิตใจ สังคม พัฒนาความรู้ความคิด ทักษะ เจตคติ การสร้างสรรค์ลักษณะนิสัย
รสนิยม และสุนทรียภาพ สามารถนำไปประยุกต์ใช้ได้ในการดำเนินชีวิต และในช่วง 10 ปีสุดท้ายของคริสตศตวรรษที่
20 มีการปฏิรูปการศึกษาอย่างกว้างขวาง มีการกำหนดมาตรฐานแห่งชาติ (National Standard)
ในการจัดการศึกษา การจัดการเรียนการสอนดนตรีเน้นไปที่ผลของกระบวนการทางความคิดสร้างสรรค์
(Creative Process) เพื่อนำไปใช้แก้ปัญหา การจินตนาการ การตั้งคำถาม การสร้างแนวคิดใหม่ๆ
มีความสามารถในการวิเคราะห์ รวมทั้งนำประสบการณ์ทางดนตรีไปประยุกต์ใช้ให้เป็นประโยชน์ต่อตนเองและสังคม
(Massachusetts, 1995)
ดนตรีในระบบการศึกษาของไทย
ได้รับอิทธิพลจากแนวคิดและกระบวนการพัฒนาหลักสูตรจากประเทศสหรัฐอเมริกาเป็นส่วนใหญ่
มีการปรับเปลี่ยนบ้างในส่วนของศิลปะวัฒนธรรมประจำชาติ จุดประสงค์ของการสอนวิชาดนตรี
กระบวนการเรียนการสอน ทั้งก่อนและหลังการปฏิรูปการศึกษาของไทยจึงเป็นไปในทิศทางเดียวกันกับประเทศสหรัฐอเมริกา
